Antihistamine – Histamine blokkers H1-H2
Antihistaminica blokkeren de werking van histamine, een stof die betrokken is bij allergische reacties en ontstekingen. Er zijn aanwijzingen dat ze sommige klachten bij long covid kunnen verlichten, maar het bewijs is beperkt. Het middel lijkt vaak veilig, maar kent wel contra-indicaties en mogelijke bijwerkingen. Overleg altijd met je arts. Lees meer
Wat is het?
Antihistaminica zijn geneesmiddelen die de werking van histamine blokkeren. Histamine is een stof die door het lichaam wordt aangemaakt en zich bindt aan H1- en H2-receptoren, waardoor klachten zoals jeuk, niezen en een loopneus ontstaan. Antihistaminica worden doorgaans vooral gebruikt bij allergieën zoals hooikoorts, voedselallergieën en insectenbeten.
Voor wie?
Dit middel zou mogelijk kunnen helpen bij het verlichten van de volgende klachten:
- vermoeidheid
- hersenmist (problemen met helder nadenken, geheugen en concentratie)
- verhoogde hartslag
- buikklachten
- POTS
Hiervoor zijn enige aanwijzingen in wetenschappelijk onderzoek [zie Onderbouwing 1,2,3].
Hoe werkt het?
Bij long covid zijn er aanwijzingen dat mastcelactivatie een rol speelt. Geactiveerde mastcellen produceren histamine en kunnen ontstekingsreacties veroorzaken (hyperinflammatie), wat klachten zoals vermoeidheid, concentratie- en geheugenproblemen, hersenmist en maag-darmproblemen kan verklaren. Door H1- en H2-receptoren te blokkeren, kunnen antihistaminica deze symptomen mogelijk verminderen [zie Onderbouwing 1,3].
Wat weten we uit onderzoek over effectiviteit?
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar antihistaminica bij long covid. Vaak worden H1- en H2-blokkers gecombineerd. De redactie kent vier onderzoeken naar deze toepassing [zie Onderbouwing 1–4]. Hoewel er aanwijzingen zijn voor verbetering van sommige klachten, ontbreekt hard bewijs.
Bijwerkingen en contra-indicaties
Waarschuwing: Contra-indicaties verschillen per type antihistaminicum.
- Oudere antihistaminica: niet geschikt voor kinderen <1 jaar, ouderen, en mensen met prostaathyperplasie of hart- en vaatziekten. Alleen op recept.
- Vrij verkrijgbare antihistaminica: beperkingen bij leverfunctiestoornissen en hartritmeproblemen (het verlengt QT-interval).
- Overleg altijd eerst met je arts bij zwangerschap, borstvoeding of gebruik van andere medicijnen [zie NHG Richtlijnen, Farmacotherapeutisch Kompas].
Vaak voorkomende bijwerkingen:
- sufheid
- slaperigheid
- verminderd reactievermogen
- verminderde rijvaardigheid
Gebruik en dosering
Overleg altijd met je huisarts of specialist. Bij long covid worden soms hogere doseringen gebruikt dan bij allergieën, maar starten met de standaarddosering en langzaam opbouwen is aanbevolen.
Antihistaminica zijn als tabletten verkrijgbaar.
In één onderzoek [zie onderbouwing 3] werd gebruikgemaakt van:
- fexofenadine 180 mg/dag
- famotidine 40 mg/dag
(duur: 20 dagen)
Andere studies noemden geen dosering.
Effect: omdat het effect geleidelijk kan opbouwen, is het verstandig om het een paar weken uit te proberen. Mits je het middel goed verdraagt.
Kosten
Worden bij chronisch gebruik vergoed door Nederlandse zorgverzekeraars. Bespreek dit met je huisarts.
Ervaringen
Ervaring met deze behandeling?
Help andere met long covid bij het vinden van veilige en effectieve behandelingen
Deel jouw ervaringGebruik
Gebruik en dosering
Overleg altijd met je huisarts of specialist. Bij long covid worden soms hogere doseringen gebruikt dan bij allergieën, maar starten met de standaarddosering en langzaam opbouwen is aanbevolen.
Antihistaminica zijn als tabletten verkrijgbaar.
In één onderzoek [zie onderbouwing 3] werd gebruikgemaakt van:
- fexofenadine 180 mg/dag
- famotidine 40 mg/dag
(duur: 20 dagen)
Andere studies noemden geen dosering.
Effect: omdat het effect geleidelijk kan opbouwen, is het verstandig om het een paar weken uit te proberen. Mits je het middel goed verdraagt.
Onderbouwing
Wat zijn beperkingen van het onderzoek?
We hebben gekeken naar de kwaliteit van het onderzoek naar deze tool. Hieronder geven we aan wat de belangrijkste beperkingen zijn.
- Twee onderzoeken waren casusstudies met slechts één patiënt [zie bron 2,4].
- De overige onderzoeken hadden kleine groepen: 14 deelnemers en 49 deelnemers [zie bron 3 en 4]
- Eén onderzoek gebruikte zelfrapportage [zie bron 3], wat minder betrouwbaar is.
- Geen controlegroep in de studies met meerdere deelnemers [zie bron 1, 3].
- Onduidelijk op welke termijn het middel werkt. Eén onderzoek had een meetperiode van 20 dagen [zie bron 1], een ander varieerde van 6 tot 89 dagen [zie bron 3].
Bronnen
Onderzoek met long covid patiënten
- Glynne, P., Tahmasebi, N., Gant, V., & Gupta, R. (2022). Long COVID following mild SARS-CoV-2 infection: characteristic T cell alterations and response to antihistamines. Journal of Investigative Medicine, 70(1), 61-67.
- González-Alvarez, F., Estañol, B., González-Hermosillo, J. A., Gómez-Pérez, F. J., Tamez-Torres, K. M., Peña, E., ... & Buendia, J. D. J. A. (2024). Complete remission with histamine blocker in a patient with intractable hyperadrenergic postural orthostatic tachycardia syndrome secondary to long coronavirus disease syndrome. Journal of Hypertension, 42(5), 928-932.
- Salvucci, F., Codella, R., Coppola, A., Zacchei, I., Grassi, G., Anti, M. L., ... & Gazzaruso, C. (2023). Antihistamines improve cardiovascular manifestations and other symptoms of long-COVID attributed to mast cell activation. Frontiers in Cardiovascular Medicine, 10, 1202696.
- Schofield, J. R. (2021). Persistent antiphospholipid antibodies, mast cell activation syndrome, postural orthostatic tachycardia syndrome and post-COVID syndrome: 1 year on. European journal of case reports in internal medicine, 8(3), 002378.