Nattokinase
Nattokinase is een enzym dat vooral in Japan bekend staat om algemene gezondheidsvoordelen. Hoewel er vanuit de theorie enige aanwijzingen zijn dat nattokinase zou kunnen helpen om bepaalde klachten bij long covid te verminderen, ontbreekt er wetenschappelijk bewijs. Overleg het gebruik altijd met je arts. Lees meer
Wat is het?
Nattokinase is een enzym dat ontstaat bij het fermenteren van sojabonen en in Japan wordt het gebruikt voor gezondheidsvoordelen [zie Onderbouwing 4]. Het is in Nederland vrij verkrijgbaar als voedingssupplement.
Voor wie?
Dit middel zou mogelijk kunnen werken bij het verlichten van de volgende klachten:
- algemene gezondheid
- vermoeidheid
- kortademigheid
- hersenmist (problemen met helder denken, concentratie en geheugen)
Hiervoor zijn enige aanwijzingen in één wetenschappelijk onderzoek [zie Onderbouwing 1] en vanuit een theoretische onderbouwing [zie Onderbouwing 3, 4].
Hoe werkt het?
Nattokinase is een enzym dat ontstaat bij het fermenteren van sojabonen en in Japan wordt het gebruikt voor gezondheidsvoordelen [zie Onderbouwing 4]. Het mogelijke werkingsmechanisme van nattokinase bij long covid is nog niet volledig begrepen. Het zou mogelijk kunnen werken door de volgende eigenschappen:
- Afbraak van spike-eiwit. Nattokinase kan mogelijk het spike-eiwit van het coronavirus afbreken. Daardoor kan de hoeveelheid virus in het lichaam minder worden, wat misschien helpt om klachten van long covid te verlichten. In een studie is gezien dat dit effect sterker wordt bij een hogere dosis en langere tijd, zonder dat de cellen beschadigd raakten.
- Invloed op bloedstolsels. Nattokinase kan helpen bij het verminderen van kleine bloedstolsels (microklonters). Zulke stolsels worden in verband gebracht met long covid. Door deze af te breken kan het middel mogelijk klachten zoals vermoeidheid en kortademigheid verminderen.
- Bescherming van de hersenen. Nattokinase lijkt ook een beschermend effect op de hersenen te hebben. Dit zou kunnen helpen bij klachten als hersenmist en concentratieproblemen, die vaak voorkomen bij long covid.
[zie Onderbouwing 3,4]
Wat weten we uit onderzoek over effectiviteit?
- Er is, voor zover bekend bij de redactie, nog maar 1 onderzoek naar dit middel bij long covid patiënten gedaan [zie Onderbouwing, 1].
- In dat onderzoek werd nattokinase gecombineerd met andere supplementen en enzymen [Onderbouwing 1]. Daardoor is het niet mogelijk om conclusies te trekken over de unieke rol van nattokinase bij long covid.
- Er is 1 ander onderzoek bekend naar deze tool. Dat is een onderzoek naar cellen in een laboratorium en dus niet naar patiënten [zie Onderbouwing 3].
- Hoewel er vanuit de theorie enige aanwijzingen zijn dat nattokinase zou kunnen helpen om bepaalde klachten bij long covid te verminderen, ontbreekt er wetenschappelijk bewijs.
- Er is dus meer onderzoek nodig om zeker te weten of deze tool werkt bij long covid patiënten, voor welke klachten precies en wat eventuele bijwerkingen zijn.
Wat zijn contra-indicaties en bijwerkingen?
Het Farmacotherapeutisch Kompas vermeldt geen specifieke contra-indicaties voor het gebruik van nattokinase. Er zijn wel contra-indicaties voor andere middelen waar nattokinase onder valt (anticoagulantia zoals urokinase, heparine, en protrombinecomplex), maar niet specifiek nattokinase.
Bijwerkingen en verergering van klachten
Nattokinase wordt over het algemeen als veilig beschouwd, met weinig bekende risico's. Dit is informatie van onze inhoudsexpert.
Gebruik
Nattokinase is te verkrijgen bij de drogist of online. Bespreek dosering en gebruik van dit middel altijd met je huisarts of specialist.
Kosten
De kosten voor nattokinase wordt niet vergoed door Nederlandse zorgverzekeraars.
Ervaringen
Ervaring met deze behandeling?
Help andere met long covid bij het vinden van veilige en effectieve behandelingen
Deel jouw ervaringGebruik
Nattokinase is te verkrijgen bij de drogist of online. Bespreek dosering en gebruik van dit middel altijd met je huisarts of specialist.
Onderbouwing
Wat zijn beperkingen van het onderzoek?
We hebben gekeken naar de kwaliteit van het onderzoeken naar deze tool. Hieronder geven we aan wat de belangrijkste beperkingen zijn.
- Er is maar 1 onderzoek gedaan naar deze tool bij long covid patiënten [onderbouwing 1]. Het andere onderzoek was een laboratoriumstudie met cellen.
- Het onderzoek met long covid patiënten had weliswaar 536 deelnemers, maar bij slechts 9 deelnemers is onderzocht wat het effect was van nattokinase. De anderen hadden dit niet gebruikt [onderbouwing 1].
- Het was een onderzoek dat bestond uit een vragenlijst. Aan deelnemers werd gevraagd terug te denken aan het moment dat ze de diagnose long covid hadden gekregen en dat te vergelijken met het moment van invullen van de vragenlijst. Soms zat daar wel 2 jaar tussen. Ze moesten aangeven welke klachten ze toen en nu hadden en welke behandelingen ze in de tussentijd uitgeprobeerd hadden. Het is bekend dat dit type onderzoek (retrospectief met zelfrapportage) niet erg betrouwbaar is, omdat het menselijke geheugen niet altijd goed werkt.
- Het onderzoek had geen controlegroep [onderbouwing 1]. Daardoor weten we niet zeker of de veranderingen komen door gebruik van nattokinase of door iets anders.
- Het gebruik van nattokinase of serratiopeptidase werd in dit onderzoek in één vraag genoemd. Het is dus onduidelijk welk middel deelnemers hebben gebruikt en wat het verschil in effect tussen van de verschillende middelen was.
- Deelnemers in het vragenlijstonderzoek [onderbouwing 1] leken heel erg op elkaar. Het waren vooral Amerikaanse witte vrouwen tussen de 42 en 62 jaar. Daardoor mogen we niet concluderen dat de resultaten hetzelfde zullen zijn voor alle andere patiënten met long covid.
Bronnen
Onderzoek met longcovidpatiënten
- Hurt, R. T., Yadav, S., Schroeder, D. R., Croghan, I. T., Mueller, M. R., Grach, S. L., et al. (2024). Longitudinal progression of patients with long COVID treated in a post-COVID clinic: A cross-sectional survey. Journal of Primary Care & Community Health, 15, 21501319241258671. https://doi.org/10.1177/21501319241258671
- Eckey, M., Li, P., Morrison, B., Bergquist, J., Davis, R. W., & Xiao, W. (2025). Patient-reported treatment outcomes in ME/CFS and long COVID. Proceedings of the National Academy of Sciences, 122(28), e2426874122. https://doi.org/10.1073/pnas.2426874122
Onderzoek in lab met menselijke cellen
- Tanikawa T, Kiba Y, Yu J, Hsu K, Chen S, Ishii A, et al. Degradative Effect of Nattokinase on Spike Protein of SARS-CoV-2. Molecules. 2022;27(17). doi: 10.3390/molecules27175405.
Systematische reviews naar long covid waarin deze tool genoemd wordt
- Hulscher, N., Procter, B. C., Wynn, C., & McCullough, P. A. (2023). Clinical approach to post-acute sequelae after COVID-19 infection and vaccination. Cureus, 15(11).